VERON afd. 56 Waterland Elektronische Nieuwsbrief. Maart 2009 NIEUWSBRIEF Redactie: PA1XA pi4wld@veron.nl of pa1xa@amsat.org
Naam Call Telefoon Email adres
Voorzitter Nico van der Bijl PA0MIR 434954 pa0mir@veron.nl
Secretaris Menno Putman PE1LDZ 645498 pe1ldz@veron.nl
Penningmeester Pim Eijlander PA5PEX 364031 pa5pex@veron.nl
Webmaster Gert Meinen PA3AAV Via email! pa3aav@veron.nl
Ledenadm. André Heijm PA3HGP 424160 pi4wld@veron.nl
QSL manager Erwin Kleis PA3BLS 438934 pa3bls@ amsat.org
Leesmap Nico van der Bijl PA0MIR 434954 pa0mir@veron.nl
Waterland Award Martin Ouwehand PF9A 366101 pa8mo@hetnet.nl
Redactie nieuwsbrief Sietse PA1XA Via email! pa1xa@amsat.org pi4wld@veron.nl
Waterland ronde Iedere vrijdagavond om 21.00 uur lokale tijd op 145.350 MHz
Homepage http://hamradio.nikhef.nl/afdeling/waterland/

INHOUD

  1. Voorwoord (PA1XA)

  2. Verenigingsavond maart (Bestuur)

  3. Met een Qua(r)tje op de voorste rij (PA3GPP)

  4. Handige schakelingetjes (PA0SJM)

  5. Symmetrische tuners naast elkaar (PE1OUD)

  6. DXRubriek (PA0MIR)

  7. Nawoord (PA1XA)

  8. PACC in de Telegraaf (PA3GPP)

1. Voorwoord

De nieuwjaarsbijeenkomst en de jaarvergadering zijn weer voorbij. Gelukkig is er continuïteit in het bestuur en zijn ook de functies naast het bestuur weer ingevuld. Is er reden voor blijdschap, ik denk het eigenlijk niet. Weer zitten dezelfde mensen, die altijd al actief zijn geweest voor de afdeling, op de “werkende” plekken. Ik vraag me af wanneer het moment komt dat we geen bestuur meer kunnen samenstellen of b.v. de website niet meer kan worden beheerd. Dat betekent in principe het einde van de afdeling en de gang naar de afdelingsavonden in Zaandam. Zitten we daar nu op te wachten? Nee dat lijkt me niet. Er is weer een jaar rust, maar dat jaar is zo om. Nu moeten de leden van de afdeling Waterland al eens bij zichzelf te rade wat te doen bij de volgende jaarvergadering. Kom op, stel je eens beschikbaar voor een bestuursfunctie of een andere functie in de afdeling. Als je nu al wil weten wat dat inhoud is een soort stage altijd mogelijk, dan weet je waar je volgende keer op kan “solliciteren”. Niet te land nadenken, maar gewoon doen!

2. Maart bijeenkomst Op maandag 2 maart 2009 is er in ons verenigingsgebouw aan de Gouwzeestraat een lezing van Gert PA3AAV over zijn indrukwekkende antennepark. Oorspronkelijk stonden de voorstellen voor de VR 2009 op de agenda, maar gezien het feit dat die er nog niet zijn, heeft Gert zich bereid gevonden om deze leuke lezing te geven. We kunnen allemaal zien wat hij voor enorme hoeveelheden QSO’s maakt tijdens de contesten, daarnaast werkt hij iedere DXpeditie op de moeilijkste banden of het niets is. Zijn geheim: goede antennes! Wil je dus weten, waar de kneepjes zitten, a.s. maandag 20.00 uur Iedereen is om 20.00 uur van harte welkom en natuurlijk is er koffie /thee /fris /bier etc. en natuurlijk de QSLbak met André, want de QSL manager is even aan zijn tekort aan zonuren aan het werken.

Het Bestuur

3. Met een Qua(r)dje op de voorste rij?

Tja mijn moeder zei altijd ,Klaas je kunt niet altijd voor een kwartje op de eerste rij zitten!!! Je moet er kei hard voor knokken!!! Welnu dat doe ik natuurlijk iedere dag op het QRL, maar achter mijn radioset wat minder, zo wilde ik eens een super antenne gaan gebruiken die een hoop voorwaartse, achterwaartse en zijdelingse gain heeft. Dan kom je natuurlijk als snel bij de zogenaamde QUAD(raam) antenne's, Volgens vele gebruikers is deze op eenvoudige wijze te bouwen en heeft deze antenne weinig fysieke belastingen van de weersinvloeden. Ik dacht meteen: bouwen dan zo'n Quadgeval. Dus druk bladeren in de diverse antenne bijbels van Rothammel en het grote antenne boek van de ARRL om de juiste gegevens te verzamelen. Na vele calculaties,wilde ik dan eerst maar met een "kleintje QUAD" antenne beginnen voor................de 10 meter band. Het moest wel meteen goed uitpakken dus maar gelijk een 6 elements QUAD bouwen. Nu heeft een quad geen verschillende polarisaties (horizontaal/vertikaal) zoals ik hem ging bouwen dus multi functioneel.

Op diverse internet site's vindt men ook vele quad berekeningsprogramma's en ik heb ze dan ook met aandacht zitten te bekijken. De voeding/afstemming van een quad is vrij eenvoudig. Als eerste moet men het raam/loop op de gewenste freq, tunen (op lengte maken), daarna de "spacing" van de quad ramen onderling berekenen dit mbt de max gain,bandbreedte en swr, Met zo'n quad rekenproramma is dit werkelijk super eenvoudig. Nu volgt de aanpassing van de 50 Ohm coax kabel, tja dat vergt toch wel enige aandacht. Ik heb dit met een 1/4 golf 75 Ohm gedaan en daarna nog ca. 8 windingen van ø 10 cm (choke), ook om mogelijke TVI te vermijden(storing). Na een volle dag zagen,boren,vijlen schroeven en knippen was de quad klaar. Het gewicht viel reuze mee, ook al omdat de spreiders van glasfiber zijn gemaakt en de boom van ø 50 mm aluminium buis. Maar een 6 elements quad voor de 10 meterband is allerminst "klein" te noemen. Ik moest meteen aan het liedje van Ramses Shaffy denken: kijk omhoog Sanny want daar schitterd.............een glimmende droogmolen genaamd "QUAD".

Nu volgden de test uitzendingen. Wat is het STIL...........muis stil, bijna geen ruis en begon te twijfelen of de antenne wel werkte!! Ja de swr was over de gehele band acceptabel tot goed. Plotseling was er een "Pileup", dus roepen geblazen(met slechts 100 watt)Bingo!!!!! Ik maakte de eerste verbinding met Brazilië en daarna nog een en nog een, het ging maar door en met vele 59 rapporten. Blij dat ik was, gauw de antenne naar Azië draaien. Maar wat gebeurd er nu plots.............de SWR............gaat zomaar naar de 1:rood!!! O,o zou er een defect zijn? Even de coax controleren,ja dat zat wel goed,en zo te zien is er niks mis met de quad. Maar hoe kan die swr zo op drift gaan????? Dus de set op transmit gezet en de quad rond laten draaien, daar zag ik het al op de SWRmeter. In bepaalde antenne posities gaat de SWR er stee vast op ROOD. Dus even wat forums geraadpleegd,en wat blijkt dat een QUAD "vrij" moet staan van alles wat van metaal is. Het blijkt namelijk dat deze antenne's zeeeeer gevoelig zijn voor hun omgeving en aangezien mijn hele huis uit staalplaat bestaat zal dit nooit goed kunnen komen, ook niet met een antenne hoogte van ruim 30 meter!!!! Dit was wel even een domper op het hele quad project!!! Nou ja dan maar de antenne alleen in westelijke richting gebruiken, kan ik toch nog mooi wat Yanken en Canadezen werken.

Na ca. 2 maanden kwam de in Monnickendam wonende WEER"BEER"(scheldnaam voor Marker inwoners) Jan Misser, herstel Visser,met de mededeling dat we een stevige wind konden verwachten van ca. 78 Beaufort,ik dacht ach wat zou het, deze quad vangt lang zoveel wind niet als een YAGI(beam) antenne bovendien bestaat de quad voor 80% uit glasfiber en koper draad!!! Mis, Klaas, de antenne gedroeg zich in de storm als een ophol geslagen bol koperdraad!!!! Alle elementen raakte met elkaar verstrikt!! Wat een puinhoop, er was geen redden meer aan.........einde QUAD.

Kortom qua werking is de Quad antenne een beest van een antenne,echter in een HF uitvoering niet echt geschikt voor ons winderig klimaat!!!!! Bovendien heeft hij ook vrijzicht/ruimte nodig ivm swr invloeden van de omgeving. Het gehele project werd weer gesloopt en op zolder op geborgen. Nu heb ik de 12 elements LOGPER in gebruik, Dit ging overigens ook niet echt zonder problemen (lees de voorgaande Convocaties), minder GAIN dat wel maar minder rotor werk. Ook (lekker makkelijk) de GAIN jaag ik wel uit de QRO amplifier. HiHi da's ook wel weer spannend(luxaflex in de fik,ijskast op tilt,disco verlichting van lampen die niet aan staan HiHi) Nou mensen veel plezier met het bouwen van uw antenne projecten, het blijft altijd leuk of het werkt!!! Of niet...............

73's Klaas PA3GPP 4. Handige schakelingetjes Als uw ontvanger overstuurd raakt , kan een verzwakking van het antennesignaal redding bieden . En dat kan met een gewone potentiometer aan de ingang van de ontvanger . De waarde is niet kritisch , ongeveer zo'n 10 kOhm en lin. Zo doet bijv. Uniden het in de 2020 .

De verzwakker met de schakelaar heb ik in mijn eigenbouw trx , de CHN 8020 gebouwd en die is erg handig . Met de schakelaar wordt de verzwakker ingeschakeld, de waarde van verzwakking kan met R 1 bepaald worden, zelf heb ik experimenteel 220 ohm genomen.

Dan nog een handige schakeling .... iets met één schakelaar in serie of parallel zetten . Mooi in de tuner. In dit geval zijn het 2 condensatoren , dit kunnen ook bijv. lampjes zijn of zelfs ventilatoren.

Dit zijn geen vindingen van mijzelf, ze zijn wel vaker gepubliceerd. Echter als je ze nodig hebt sla je aan het zoeken . Tip .... maak een klein boekje aan met handige schakelingetjes . Bij mij wordt dat boekje bijna weer te klein !

Stef .. pa0sjm.

5. Symmetrische tuners naast elkaar . . . .

De aanleiding voor dit vergelijk ( ik vind ‘meting’ wat teveel gezegd ) is de vaak geuite mening onder zendamateurs dat MFJ producten zo slecht zouden zijn. Ik ben echter van mening dat MFJtuners volgens dezelfde natuurkundige principes werken als ieder ander en dat er dus geen heel grote verschillen in resultaat merkbaar zouden moeten zijn.

Ik bezit een symmetrische tuner van MFJ waar ik tevreden over ben. Ik heb recent een Annecke 200 Watt tuner gekocht om ’s te zien of deze beter werkte. Toen een enthousiaste amateur uit mijn omgeving dat hoorde bood hij mij twee PA0LL tuners ter vergelijking aan. Dat kon ik niet afslaan en zo is het nog een hele klus geworden. Ook de antennestroommeter is mij geleend door een vriendelijke medeamateur.

Ik had dus het onderstaande rijtje tot mijn beschikking:

Model Klasse(vlgs PA0FRI) Vermogen*
MFJ974HB FRIC3 300 Watt
Annecke 200 W FRID3 200 Watt
LL SMatch FRIA4 350 Watt
LL Tuner FRIA2 1500 Watt

*Bij MFJ moet dat (volgens henzelf) opgevat worden als ‘eindtrap input’ dus niet als ‘RF output’.

De antenne is een voormalige G5RV van 2 x 15,5 meter gevoed met ong. 10 meter US Wireman. Eén poot hangt vrij over de tuin, de andere loopt laag over het huis en daarna bijna verticaal naar beneden. Dit verklaart waarschijnlijk de afwijkingen in symmetrie in veel aflezingen. De antennestroommeter heeft een schaalverdeling van 0 tot 100, en de aflezingen moeten niet absoluut maar slechts in verhouding met elkaar worden gezien. Per meting is de antenne, de lengte van de voedingslijn en de werkfrequentie telkens gelijk, zodat naar mijn mening de antennestroom een maat is voor de effectiviteit van de tuner. Waar in de tabellen de antennestroom erg laag is, is de antenne blijkbaar hoogohmig. Dat hoeft niet te betekenen dat het rendement van de tuners daar lager zou zijn, maar ik kon dat met deze methode niet meten.

De tabel:

MFJ974HB Annecke 200 W PA0LL SMatch PA0LL 'LLTuner'
Links Rechts Links Rechts Links Rechts Links Rechts
1,8 32 32 nvt nvt 50 50 53 53
3,5 50 50 44 48 46 48 nvt nvt
3,8 35 36 36 32 36 41 34 41
7,06 46 44 44 44 58 55 44 42
10,125 8 10 8 8 8 10 13 12
14,25 8 12 12 8 8 14 12 11
18,1 46 46 46 44 45 50 44 44
21,2 5 5 4 4 5 5 6 6
24,95 6 5 7 6 8 6 8 6
28 36 32 36 32 39 37 34 34
29,5 32 32 32 32 26 26 36 36

Ik heb de 50 MHz band overgeslagen. Niemand zal voor deze band een draaddipool van 2 x 15,5 meter gebruiken, en er was ook maar één tuner specifiek geschikt voor deze band.

Wat verder opvalt: Op 160 meter met een véél te korte antenne zie je wat je aan de dikkere spoel en bedrading in de tuners van PA0LL hebt. 70 resp. 80% méér antennestroom.

Blijkbaar past ook de beste tuner niet alles aan: het lage deel van de 80meterband viel niet 1:1 te krijgen met deze antenne en deze voedingslijn. Normaal zou je dan de voedingslijn of de antenne verlengen maar de opzet was juist om in een gegeven situatie een vergelijk te maken.

Afgezien van de ‘moeilijke 160 meterband’ en de 40 meterband op de Smatch vallen de onderlinge verschillen erg mee. Ik betwijfel of een tegenstation het verschil zou horen, hoewel dat alleen geprobeerd is met de MFJ en de Annecke: geen hoorbare/zichtbare verschillen in signaalsterkte.

In mijn situatie passen alleen de MFJ en de SMatch alle banden aan, waarbij de SMatch gemiddeld iets beter uit de verf komt.

Tot besluit: De indeling in klassen van PA0FRI komt ook hier naar voren: A2 LLtuner A4 LL SMatch C3 MFJ D3 Annecke Bij de twee LL’s van dezelfde klasse onderscheidt de grote zich door minder verlies in de overbemeten componenten. Bij de Annecke en de MFJ maakt de eerste zijn lagere klassering goed door (wederom) de componenten groter en beter te kiezen dan strikt noodzakelijk. De verschillen zijn echter niet spectaculair, wat overeenkomt met mijn eerdere vermoedens.

Ik ken een amateur die zijn HF dipool afstemt met twee spoelen die aan een boekenplank zijn opgehangen en een oude varco van onbestemde afkomst. Zó kan het dus ook…………………

In mijn situatie blijf ik tevreden met de MFJ, maar de LL SMatch staat op het wenslijstje.

Gerard R. Oppewal PE1OUD

6. DXRubriek april 2009

Terwijl ik dit schrijf is de expeditie K5D in volle gang. Na krap een week staan er al ruim 70000 QSO’s in het log en met twee keer roepen (op de juiste frequentie!) heb ik nu ook een CW verbinding in het log. Ook nu weer veel rumoer op de frequentie waarop dit station uitzendt (maar niet! luistert). Jammer, dat maakt alleen maar dat minder stations de kans krijgen op een verbinding. Tijdens het contesten afgelopen weekend kreeg ik ook de indruk dat niet iedereeen het verschil weet tussen bij voorbeeld QRL (de frequentie is bezet) en QRL? (is deze frequentie bezet).

OQRS: Een aantal stations maakt tegenwoordig gebruik van een zogeheten online QSL request system, dat wil zeggen een invulformulier dat je kunt gebruiken om een QSL via het bureau aan te vragen. Meestal wordt het dan niet op prijs gesteld als je ook nog een kaart zelf via het bureau stuurt. (Behalve als wordt aangegeven dat dit wel gewenst is). Op deze manier wordt het milieu weer wat gespaard en je ontvangt je kaart ook nog eens sneller.

WAB, Worked all Britain award. De groep die deze reeks awards uitgeeft bestaat 40 jaar en geeft daarom een nieuwe serie diploma’s uit. Door in januari veel mee te doen met de RSGB contesten slaagde ik er in nu al aan de vereisten te voldoen, maar belangstellenden kunnen hier nog het hele jaar mee bezig zijn. Kijk voor informatie op http://www.workedallbritain.co.uk/ Hoor je begin deze maand het station AP1RIL of FO0L dan heeft het niet veel zin aan te roepen, hi. Heb je zelf nieuws of mededelingen voor deze rubriek? Laat het me weten via pa0mir@veron.nl

DXmeldingen

3B8 – Mauritius Van 9 tot 17 april door dezelfde amateurs als hieronder 3B9

3B9 – Rodriguez Eiland Tussen 1 en 8 april staat een activiteit op stapel door3B9/SP2JMR en 3B9/SP2JMB, alle banden CW en SSB.

C9 – Mozambique Een groep amerikaanse amateurs van de Texas DX club wil tot 4 april in de lucht komen. Alle informatie vind je op http://www.tdxs.net/c91.html . Een volgende groep komt van 9 tot 13 april in de lucht als C91FC. Info op http://www.filipstattooshop.be/Mozambique/index.html . QSL via ON4CJK.

E5 – Zuid Cook Eilanden Nog tot 4 april is hier kans om te werken met NL8F (te gebruiken call op moment van schrijven nog niet bekend) op Rarotonga in SSB.

FG – Guadeloupe Tot 11 april een activiteit door F4EBT met eenvoudige antenne in SSB.

GT – Man Als GT4BRS (digi: GT6BRS) zal tussen 28 maart en 4 april een grotere groep amateurs actief zijn in “alle” modes. QSL via GW0ANA, bureau is OK.

JD1 – Ogasawara Tussen 29 april en 5 mei staat er weer activiteit op het programma door JD1BLK en JD1BMH van het QTH van JD1BLY. Informatie is te vinden op

http://www.ji5rpt.com/jd1/

JW – Spitsbergen F8DVD wil hiervandaan in de lucht komen vanaf het bekende clubstation tussen 19 en 25 april in CW en SSB. Hij gebruikt de call JW/F8DVD en de QSL gaat via de eigen call, bureau of direct.

S0 – West Sahara Een grote groep amateurs komt hiervandaan in de lucht als S04R. De QSL gaat via EA5RM en alle informatie is te vinden op http://www.dxfriends.com/s04r/

TI – Costarica Een IOTA expeditie naar San Jose Eiland (NA191) door een aantal duitse amateurs van 17 tot 20 april. De roepnaam was nog niet bekend maar kijk op

http://ti7.info/html/dxpeditins_plan.html voor actuele informatie.

VK9 – Mellish Reef Nog tot ongeveer 6 april willen AA7JV en HA7RY in de lucht komen als VK9GMW. Voor precieze datum en QSL informatie kijk op

http://www.vk9gmw.com/qsl.html

VK9 – Christmas Eiland Als VK9XGI hoopt JA1XGI in de lucht te komen tussen 4 en 11 april in CW en digi mode. QSL via homecall, bureau is ook OK.

Hoop je te horen in de pileup,

Nico van der Bijl, PA0MIR

7. Slotwoord

Het kan niet anders gezegd worden, maar Gerard heeft een prachtig artikel aangeleverd voor onze nieuwsbrief. Gezien het feit dat veel van onze leden iets met een draaddipool doen is deze tunervergelijking een schot in de roos. Ik dank Gerard dan ook hartelijk en kijk met zeer veel belangstelling uit naar zijn volgende kopij! Ook onze vaste journalisten Klaas en Stef hebben zich weer van hun beste kant laten zien en we mogen blij zijn met hun niet aflatende experimenten die voor ons een bron van informatie maar ook van een grote lach (Klaas) zijn. Het was weer een genoegen om de nieuwsbrief te maken. Ik constateer tevreden dat de kopij voorzichtig begint toe te nemen en dat betekent dat de nieuwsbrief gezond is. Ik zou graag wat meer lezers willen bereiken, dus als je een lid van de afdeling kent die de nieuwsbrief niet ontvangt, mail me zijn emailadres en het wordt geregeld.

De volgende nieuwsbrief komt al omstreeks 20 maart uit, omdat ik de laatste week van maart met andere bezigheden aan de gang ben. Denk daar aan bij het aanleveren van kopij en dat geldt ook voor het bestuur.

Tot de volgende keer en best 73’s, Sietse (PA1XA) Redacteur

8. PACC in de Telegraaf

Als afsluiting van deze nieuwsbrief een artikel uit de Telegraaf, aangeleverd door Klaas PA3GPP. Zelfs in het landelijke nieuws is de PACC van belang: